بارداری با پوست چه می‌کند؟
بارداری با پوست چه می‌کند؟ بارداری با پوست چه می‌کند؟
بارداری دوران خاطره‌انگیزی است که به طور معمول اغلب خانم‌ها آن را تجربه می‌کنند. در این دوران خانم‌ها به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارند. اگر از یک خانم حامله در مورد مراقبت‌های ویژه این دوران بپرسیم، معمولا اطلاعات کافی در مورد تغذیه، لباس ، ورزش‌ها و ممنوعیت‌های این دوران دارد، اما متاسفانه اغلب آنها هیچ اطلاعی از تغییرات پوستی شایع و شیوه مراقبت از پوست در دوران حاملگی ندارند. همان‌طور که می‌دانید بارداری دوره‌ای از تغییرات هورمونی و متابولیک عمیق است که بدن آن را برای مدت نسبتاً کوتاهی تحمل می‌کند. در این دوران تغییرات متعددی در پوست، ناخن و موها بروز می‌کند. به علت شرایط خاص روحی و روانی زنان باردار، این تغییرات می‌توانند سبب بروز نگرانی‌هایی شوند که ممکن است مربوط به زیبایی ظاهری، امکان عود در بارداری‌های بعدی، اثرات بالقوه روی جنین و یا مجموعه‌ای از آنها باشد.
بثوراتی که در دوران بارداری مشاهده می‌شوند همگی از اهمیت یکسانی برخوردار نیستند. برخی از آنها تغییرات پوستی شایعی هستند که نگران کننده نیستند و تقریباً در تمام زنان باردار دیده می‌شوند. البته برخی بیماری‌های پوستی نیز وجود دارند که به طور اختصاصی با حاملگی همراه هستند. از طرفی، حاملگی می‌تواند سبب تشدید یا تخفیف بسیاری از بیماری‌های پوستی شود که مخصوص این دوران است. در اینجا ابتدا شما را با شایع‌ترین‌ها آشنا می‌کنیم.
● تیره شدن پوست (هیپرپیگمانتاسیون)
درجات مختلفی از افزایش رنگدانه در پوست که به تیره شدن منتشر آن منجر می‌شود، در ۹۰ درصد زنان باردار اتفاق می‌افتد. این تغییر در خانم‌هایی که موی تیره و پوست سفید دارند، دیده می‌شود. قسمت‌هایی از بدن که به طور طبیعی تیره‌تر هستند تیرگی بیشتری پیدا می‌کنند به خصوص نوک سینه‌ها و‌هاله اطراف آنها، نواحی تناسلی و خط میانی دیواره شکم که در این زمان اصطلاحاً به آن خط سیاه گفته می‌شود. همچنین گاهی تغییر مشابه در زیر بغل و کشاله ران‌ها نیز مشهود است. این تغییر رنگ معمولاً بعد از حاملگی از بین می‌رود ولی ممکن است درجاتی از آن باقی بماند. همچنین در طول بارداری خال‌های تیره ممکن است بزرگ‌تر و یا تیره‌تر شده و خال‌هایی که پیش از این مورد توجه قرار نگرفته اند، مشخص شوند. تغییرات ذکر شده در خال‌ها، به طور کم و بیش یکسان در تمام خال‌ها رخ می‌دهد.
البته گاهی نیز علایمی‌نظیر خارش، سوزش و یا احیاناً خون‌ریزی ایجاد می‌شود که این موارد حتماً باید از سوی متخصص پوست بررسی شود. یک طرح مشخص از تیره شدن پوست که بین حدود ۷۰ درصد از زنان باردار، به خصوص سبزه‌ها در نیمه دوم حاملگی دیده می‌شود، ماسک حاملگی است که در نواحی مختلف صورت ظاهر می‌شود. این تیرگی عموماً لب بالا، گونه‌ها، پیشانی و چانه را گرفتار می‌کند و به دنبال تماس با آفتاب نیز تشدید می‌شود. این نواحی تیره عموماً به رنگ قهوه‌ای و اغلب دو طرفه و قرینه هستند. تغییر رنگ مشابه ماسک حاملگی در زنان غیرباردار که از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند و یا گاهی حتی در مردان نیز دیده می‌شود ماسک حاملگی بعد از زایمان ممکن است از بین برود و یا به درجاتی پایدار باقی بماند.
● پر مویی و کم مویی
بیشتر زنان در دوران بارداری به درجاتی از پرمویی دچار می‌شوند که معمولاً در صورت مشخص‌تر از سایر نواحی است. با این وجود احتمال گرفتاری بازو، ساق و پشت پا نیز وجود دارد. این موی اضافی که به علت افزایش در نسبت موهای در حال رشد در مناطق مختلف بدن است تحت تأثیر عوامل هورمونی بوده و اغلب در عرض شش ماه پس از زایمان از بین می‌رود. همچنین به علت مشابه یعنی افزایش در نسبت موهای در حال رشد، موهای سر نیز پرپشت‌تر از حالت طبیعی شده و از ریزش طبیعی موها نیز به طور قابل ملاحظه‌ای کاسته می‌شود. به همین دلیل اغلب خانم‌ها از موهای خود طی دوران بارداری اظهار رضایت می‌کنند. به دنبال زایمان و برگشت وضعیت هورمونی، بدن به حالت طبیعی برمیگردد که این حالت با ریزش موی نسبتاً شدیدی در سه تا پنج ماه پس از زایمان مشخص می‌شود.
اکثر افراد به طور طبیعی روزانه حدود ۵۰ تا ۷۵ تار مو از دست می‌دهند، ولی ریزش مو پس از زایمان به بیش از ۱۰۰ مو در روز بالغ می‌شود. اگر چه داشتن زایمان سخت و طولانی خصوصاً اگر همراه با خون‌ریزی شدید باشد در تشدید این حالت مؤثر است، اما بر خلاف عقیده عموم، شیر دادن به نوزاد تأثیری در روند آن ندارد. این حالت نیاز به درمان خاص نداشته و رشد دوباره طبیعی موها در عرض شش ماه تا یک سال کامل می‌شود و تراکم موها به حالت پیش از بارداری برمیگردد. به ندرت در پایان حاملگی درجه خفیفی از پس‌نشینی خط رویش مو در ناحیه پیشانی و شقیقه‌ها بروز می‌کند که احتمال دارد به حالت طبیعی بازگشته و یا به صورت غیرطبیعی باقی بماند.
همچنین به ندرت ممکن است افزایشی در موهای تیپ مردانه در ناحیه صورت به خصوص چانه، گردن و پشت لب در نیمه دوم حاملگی صورت گیرد. این حالت ممکن است ناشی از افزایش ترشح هورمون‌های مردانه و یا ناشی از یک تومور ترشح کننده آنها باشد بنابراین این بیماران باید به دقت از سوی پزشک بررسی شوند. در صورتی که عامل ایجاد‌کننده تومور نباشد، این مشکل در حاملگی‌های بعدی تکرار می‌شود و این حالت از پر مویی ممکن است بین حاملگی‌ها پسرفت پیدا کند اما همیشه کامل نیست.
● اختلا‌ل در غدد عرق
در بدن دو نوع کلی از غدد عرق وجود دارد. یک نوع که به آن غدد عرق <اکرین> گفته می‌شود، به طور منتشر در تمام بدن و مخصوصاً کف دست‌ها و پاها یافت می‌شود. منشأ تعریقی که به طور طبیعی در نتیجه افزایش درجه محیط و یا فعالیت فیزیکی ایجاد می‌شود این غدد هستند. نوع دیگر که به آنها غدد عرق "آپوکرین" گفته می‌شود، به طور عمده در زیر بغل‌ها و نواحی تناسلی یافت می‌شود و ترشحات حاصل از آنها در ایجاد بوی بدن دخالت دارند. فعالیت و ایجاد ترشح غدد اکرین طی بارداری به طور قابل ملاحظه‌ای در تمام بدن به جز کف دست و پا افزایش می‌یابد که این افزایش تعریق احتمالاً به افزایش شیوع جوش‌های عرق سوز نیز منجر می‌شود. در مقابل، فعالیت غدد عرق آپوکرین کاهش یافته و سبب می‌شود تا برخی از بیماری‌های مربوط به آنها نظیر جوش‌های عرق سوز غدد آپوکرین، طی بارداری تخفیف پیدا کنند.
● اختلا‌ل در غدد چربی
میزان ترشح غدد چربی پوست در حین حاملگی افزایش یافته و پس از زایمان به حالت طبیعی بر می‌گردد. همچنین در دوران بارداری غدد چربی روی‌هاله نوک پستان بزرگ شده و به صورت برجستگی‌های کوچک قهوه‌ای رنگ ظاهر می‌شوند. این پدیده بیشتر در سه ماه دوم و سوم حاملگی مشخص شده و گاهی در زنان غیرحامله نیز دیده می‌شود.
● شکنندگی ناخن‌ها
خانم‌های باردار اغلب از شکنندگی ناخن‌ها و ایجاد شیارهای عرضی در آنها شکایت می‌کنند و در مواردی نیز امکان دارد که صفحه ناخن از بستر آن جدا شود. این تغییرات ناخنی نیز به تغییرات هورمونی در بدن نسبت داده می‌شود، ولی از آنجا که ارتباط این تغییرات با حاملگی نامشخص است، برای بررسی سایر علل باید معاینه شوند. همچنین خطوط طولی تیره رنگی ممکن است در طول حاملگی در ناخن‌ها دیده شود.
● اختلا‌ل در عروق پوست
تغییرات متعددی در ساختمان و کارکرد عروق پوست طی بارداری ممکن است رخ دهد. آنژیوم عنکبوتی به شکل یک برجستگی قرمز رنگ به اندازه سرسنجاق که دارای یک قسمت مرکزی است و از اطراف آن عروق خونی متسع به شکل شعاعی خارج می‌شود. این ضایعه در افراد طبیعی نیز دیده می‌شود اما شیوع آن در حاملگی افزایش می‌یابد به گونه‌ای که در ۷۰ درصد زنان باردار بروز می‌کند. پیدایش آنها بین ماه‌های دوم تا پنجم حاملگی بوده و به طور عمده در نیمه فوقانی بدن ظاهر شده و بیشتر در زنان سفید پوست مشهود است. ضایعات به طور معمول در طی سه ماه پس از زایمان از بین می‌روند. از آنجا که این تغییر منحصر به حاملگی نبوده و ممکن است در سایر حالات نیز دیده شود توجه به آن و درمیان گذاشتن آن با پزشک معالج ضروری است.
● قرمزی کف دست
در ۴۰ درصد زنان سفیدپوست و ۳۰ درصد زنان تیره پوست باردار دیده می‌شود که ممکن است به صورت نقطه نقطه‌های منتشر در تمام کف دست باشد و یا فقط دربرجستگی‌های کف دست ظاهر شود.
● واریس و همورویید
وریدهای واریسی در پاها و همورویید (بواسیر) از عوارض شایع حاملگی است. بسیاری از خانم‌های حامله دچار تورم در صورت، پلک‌ها، دست‌ها و پاها می‌شوند. این تورم، صبح‌ها بیشتر است و به تدریج طی روز از بین می‌رود. با توجه به اینکه مشکلات قلبی، کلیوی و عوارض ناشی از حاملگی می‌توانند نمای مشابهی ایجاد کنند.
● خطوط کشش یا استریا
پیدایش استریا، یافته‌ای شایع و مشخص در اکثر حاملگی‌هاست. این خطوط در ۹۰ درصد زنان باردار در ماه‌های ششم و هفتم حاملگی ابتدا در دیواره شکم ظاهر شده، سپس به میزان کمتری روی سینه‌ها نیز نمایان می‌شوند و با شیوع و شدت کمتر ممکن است در سایر نواحی بدن نیز دیده شوند. علت پیدایش این خطوط را به مجموعه‌ای از تغییرات هورمونی، کشش بیش از اندازه پوست و پارگی برخی الیاف بافت نگاهدارنده آن نسبت می‌دهند. طول این خطوط چند سانتی‌متر بوده و پهنای آنها از ۱ تا ۱۰ میلی متر متغیر است و به رنگ صورتی تا ارغوانی و گاهی همراه با خارش مختصر ظاهر می‌شوند. رنگ این خطوط معمولاً مدتی پس از خاتمه بارداری تبدیل به رنگ پوست شده، مختصری فرو رفته و سرانجام چروکیده می‌شوند.
استریا معمولاً یک مشکل ظاهری است ولیکن در برخی موارد مخصوصاً اگر وسیع باشد ممکن است زخمی‌شده و یا در جریان حوادث به سادگی پاره شود. باید به خاطر داشت که استریا ممکن است در دوران بلوغ و در ارتباط با افزایش سریع‌تر حجم بدن نسبت به رشد پوست، در هر دو جنس به طور عمده در نواحی ران‌ها، باسن، کمر و سینه ایجاد شود. همچنین احتمال دارد ضایعات مشابهی در جریان برخی از بیماری‌ها و یا همزمان با مصرف انواعی از داروهای موضعی یا سیستمیک، به خصوص ترکیبات کورتون دار، ایجاد شود.
● آویزهای پوستی
ضایعاتی هستند که در ماه‌های آخر حاملگی ظاهر شده و به طور نسبی یا کامل پس از زایمان ناپدید می‌شوند. اندازه آنها از سر یک سوزن تا یک نخود متفاوت بوده و به صورت زواید برجسته به رنگ پوست یا کمی‌تیره‌تر در طرفین صورت، گردن، قسمت بالایی سینه و زیر پستان‌ها دیده می‌شوند. به دلیل شباهت آنها به بعضی از انواع زگیل، گاهی بیماران این زائده‌های پوستی را با زگیل اشتباه می‌گیرند.
